ชื่อวิทยาศาสตร์ : Schefflera leucantha R. Vig.
ชื่อวงศ์ : Araliaceae
ชื่ออื่น ว่านอ้อยช้าง (เลย), ชิดฮะลั้ง (จีน)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
ไม้พุ่มแกมเถา สูง 1-4 เมตร แตกกิ่งก้านต่ำใกล้พื้นดิน เปลือกต้นเรียบเป็นสีน้ำตาล
ใบ เป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ ออกเรียงสลับ มีใบย่อย 6-8 ใบ รูปรี กว้าง 1.5-3 ซม. ยาว 5-8 ซม. โคนใบแหลม ปลายใบเรียวแหลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบเรียบสีเขียวเป็นมัน
ดอก ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ดอกเล็กสีขาวนวล
ผล เป็นผลมีเนื้อ รูปทรงกลม ขนาดเล็ก
ดูให้ดี เพราะ ต้นหนวดปลาหมึก มีลักษณะคล้ายกันมากกับต้นหนุมานประสานกาย เพราะเป็นไม้ตระกูล Araliaceae เหมือนกัน
ส่วนที่ใช้ : ใบสด
สรรพคุณ :
ใบ – รสหอมเผ็ดปร่า ขมฝาดเล็กน้อย แก้เจ็บคอ คออักเสบ แก้ปอด และหลอดลมอักเสบ แก้ช้ำใน แก้เส้นเลือดฝอยในสมองแตกทำให้เป็นอัมพาต แก้อาเจียนเป็นเลือด กระจายเลือดลมที่จับกันเป็นก้อนหรือคั่งภายใน
– ใช้ภายนอกตำพอกแผลสด ห้ามเลือด สมานแผล แก้อักเสบบวม
ในใบหนุมานประสานกายจะมีสารซาโปนินส์ (Saponins) สามารถขยายหลอดลม ซึ่งจะลดการหลั่งสารที่ก่อให้เกิดการแพ้ คือ ฮีสตามีน (Histamine) และสารเมชโคลิน (Methcholine) และสมุนไพรหนุมานประสานกายยังสามารถใช้รักษาอาการวัณโรคปอด แก้ไอ และแก้อาเจียนเป็นเลือดได้ด้วย
ทั้งต้น – รสหอมเผ็ดปร่าขมฝาดเล็กน้อย ทำให้เลือดลมเดินสะดวก ต้มดื่มรักษาโรคกระเพาะอาหารและลำไส้
ยาง – ใช้ใส่แผลสด ทำให้แผลแห้งเร็ว
วิธีและปริมาณที่ใช้ :
รักษาโรคหืด แพ้อากาศ ขับเสมหะ และโรคหลอดลมอักเสบ
ใช้ใบสดเล็กๆ 9 ใบ ต้มกับน้ำ 3 ถ้วยแก้ว เคี่ยวให้เหลือ 1 ถ้วยแก้ว รับประทานวันละ 2 ครั้ง ก่อนอาหาร เช้า-เย็น เป็นเวลา 49 วัน หืดควรจะหาย
ยาแก้อาเจียนเป็นเลือด
ใช้ใบสด 12 ใบย่อย ตำคั้นน้ำ 2 ถ้วยตะไล รับประทานครั้งละ 1 ถ้วยตะไล ติดต่อกัน 5-7 วัน
ใช้รักษาวัณโรค
ใช้เหมือนวิธีที่ 1 ติดต่อกัน 60 วัน แล้ว x-ray ดู ปอดจะหาย แล้วให้รับประทานต่อมาอีกระยะหนึ่ง
แก้อาการช้ำใน
ใบใช้ใบสดประมาณ 1 กำมือ ตำผสมเหล้าขาว คั้นเอาแต่น้ำดื่ม แก้อาการช้ำใน เนื่องจาก พลัดตกหกล้ม แก้อาการตกเลือด
หมอพื้นบ้านแนะวิธีการนำมาใช้ประโยชน์
ใช้แก้ไอ เอายอดสดสัก 2-3 ยอด ล้างให้สะอาดเคี้ยวให้แหลกแล้วกลืนกินทั้งเนื้อและกาก ใช้แก้ไอ ในช่วงที่ยังไม่ไอมากนักมักได้ผลดี แก้เจ็บคอและร้อนในได้ด้วย ถ้าขมมากรู้สึกว่ากลืนไม่ไหวก็กลืนเอาแต่น้ำคายกากทิ้ง
หรือเอายอดสดสัก 5-10 ช่อ ต้มกับน้ำ 2 แก้วให้เหลือ 1 แก้ว ดื่มเช้าเย็นก่อนอาหาร รักษาโรคหอบหืด หรือใช้ใบสด 10 ช่อตำให้ละเอียด คั้นเอาแต่น้ำผสมกับเหล้าขาว ใช้เป็นยาแก้ไอ แก้หอบหืด แก้อาเจียนเป็นเลือด
นำใบสดต้มกินต่างน้ำ หรือทำเป็นใบชาจิบบ่อยๆ จะช่วยในเรื่องลดอาการภูมิแพ้ลงได้ด้วย
ใช้ใบสดตำให้ละเอียด เอากากมาพอกหรือทาสมานแผล และห้ามเลือด
ข้อควรระวัง ห้ามใช้กับคนเป็นโรคหัวใจ คนที่มีไข้สูง หญิงมีครรภ์ และห้ามกินยานี้ในขณะที่กำลังเหนื่อยๆ หรือในขณะที่หัวใจเต้นเร็ว เช่นหลังออกกำลังกาย เพราะจะยิ่งทำให้หัวใจเต้นเร็วขึ้น
สารเคมี :
พบ Oleic acid, butulinic acid, D – glucose, D – Xylose, L – rhamnose
ที่มา
http://thaipost.net/tabloid/150712/59625
http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_08_12.htm