อัญชัน มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Butterfly pea, Blue pea และมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Clitoria ternatea L. มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ เป็นพืชเขตร้อน เป็นไม้ล้มลุก ดอกมีสีน้ำเงินอมม่วง ซึ่งเป็นสีที่โดดเด่นมีเอกลักษณ์ นำมาทำเป็นสีผสมอาหารได้ อย่างในขนมหวานของไทยเรา หรือจะนำมาต้มคั้นสดเอาแต่น้ำ ทำเป็นน้ำอัญชันผสมน้ำผึ้งมะนาวแสนอร่อยก็ได้ อัญชันมีสรรพคุณและประโยชน์ต่าง ๆ มากมาย อันได้แก่
- บำรุงสายตา
เนื่องจากอัญชันมีสารแอนโทไซยานิน ที่ช่วยไปกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดให้ไปหล่อเลี้ยงยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกายให้ดีขึ้น รวมทั้งดวงตาด้วย จึงช่วยบำรุงสายตา ป้องกันโรคตาฟาง ต้อกระจก ต้อหิน และโรคอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับดวงตาได้
- บำรุงประสาท
มีการศึกษาและทดลองพบว่าสารสกัดจากดอกอัญชันจะช่วยบำรุงประสาทให้ดีขึ้นได้ โดยช่วยไปเพิ่มสารอะซีทิลคอลีนในสมอง ทำให้อาการความจำเสื่อมดีขึ้นได้ รวมทั้งยังป้องกันไม่ให้เกิดโรคต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาทและสมองอีกด้วย
- คลายเครียด
จากการศึกษาและทดลองพบว่าสารสกัดจากอัญชันยังสามารถผ่อนคลายความเครียดได้ด้วย โดยทำให้อาการวิตกกังวลต่าง ๆ ลดลง และช่วยให้นอนหลับสบายมากขึ้น
- เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
ในอัญชันมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยต้านทานการเสื่อมสภาพของเซลล์ เสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกายให้แข็งแรง ป้องกันโรคร้ายแรงต่าง ๆ อย่างเช่นมะเร็งได้ รวมทั้งการเจ็บไข้ได้ป่วยทั่วไปอย่างไข้หวัดได้ด้วย
- รักษาอาการหอบหืด
จากการศึกษาพบว่าสารสกัดจากรากอัญชันมีคุณสมบัติรักษาอาการหอบหืดที่เกิดจากภูมิแพ้ได้ โดยไปลดปฏิกิริยาที่สนองต่อสารที่ทำให้เกิดอาการแพ้ จึงช่วยให้รักษาอาการหอบหืดได้นั่นเอง
- ลดคลอเรสเตอรอล
มีการศึกษาและทดลองพบว่าสารสกัดจากรากและเมล็ดอัญชันมีฤทธิ์ช่วยลดคลอเรสเตอรอลหรือไขมันในร่างกายให้ลดต่ำลงได้ ทำให้ช่วยป้องกันโรคที่เกี่ยวข้องกับหลอดเลือดและหัวใจไปในตัว
- ลดน้ำตาลในเลือด
จากการวิจัยและทดลองพบว่าสารสกัดจากดอกอัญชันมีคุณสมบัติช่วยลดระดับน้ำตาลหรือกลูโกสในเลือดให้ต่ำลงได้ จึงเป็นอาหารที่ดีต่อผู้ป่วยโรคเบาหวาน
- ทำให้เส้นผมดกดำเงางาม
น้ำคั้นจากดอกอัญชันยังสามารถเร่งให้ผมยาวเร็วขึ้น และทำให้ผมดกดำเงางามขึ้นได้ โดยนำน้ำคั้นจากดอกอัญชันมาหมักผม จากนั้นทิ้งไว้ประมาณ 15-20 นาที แล้วล้างออกให้สะอาดด้วยน้ำเปล่า
แม้ว่าอัญชันจะมีประโยชน์อยู่มาก แต่ผู้ที่มีประวัติเลือดแข็งตัวช้าก็ไม่ควรรับประทาน เพราะอัญชันมีฤทธิ์ในการละลายลิ่มเลือด ต่อต้านการแข็งตัวของเลือด ซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อผู้ป่วยบางคนได้ และแม้ว่าอัญชันจะมีคุณสมบัติรักษาอาการหอบหืด แต่ผู้ที่แพ้เกสรดอกไม้ก็ควรระมัดระวังในการใช้และรับประทานเช่นกัน เพราะอาจทำให้อาการแพ้แย่ลงได้
