อาการรู้สึกหมุน หรือ บ้านหมุน

อาการรู้สึกหมุน (vertigo) หรือ บ้านหมุน เป็นอาการเวียนศีรษะแบบหนึ่ง ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกถึงการเคลื่อนไหวทั้งที่จริงๆ แล้วไม่มีการเคลื่อนไหว อาการนี้เป็นผลจากความผิดปกติของระบบควบคุมการทรงตัวในหูชั้นใน อาจพบร่วมกับอาการคลื่นไส้อาเจียน ยืนหรือเดินลำบากได้

อาการรู้สึกหมุนนี้อาจแบ่งได้เป็นสามแบบ คือ
แบบที่ 1 objective คือผู้ป่วยรู้สึกว่าวัตถุต่างๆ หมุนรอบตัวเอง
แบบที่ 2 subjective คือผู้ป่วยรู้สึกว่าตัวเองกำลังมีอาการเคลื่อนไหว และ
แบบที่ 3 pseudovertigo (อาการรู้สึกหมุนเทียม) คือรู้สึกว่ามีการหมุนอยู่ข้างในศีรษะ

สาเหตุ

สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของอาการรู้สึกหมุนคืออาการหมุนเป็นระยะสัมพันธ์กับการเปลี่ยนท่าชนิดไม่ร้ายแรง การกระทบกระเทือนที่ศีรษะ และไมเกรนของระบบควบคุมการทรงตัว สาเหตุอื่นๆ ที่พบไม่บ่อยเท่า เช่น โรคเมนิแยร์ และเส้นประสาทควบคุมการทรงตัวอักเสบ เป็นต้น

การดื่มสุราก็สามารถทำให้มีอาการรู้สึกหมุนได้

การหมุนตัวหลายๆ รอบ เช่นการละเล่นของเด็ก ก็สามารถทำให้เกิดอาการรู้สึกหมุนชั่วคราวได้จากการที่ของเหลวในหูชั้นในยังคงมีการเคลื่อนไหว (“กระฉอก”) จากแรงเฉื่อยจากการหมุนได้

การดูแลตัวเองเมื่อมีอาการบ้านหมุน (เห็นบ้านหรือสิ่งรอบตัวหมุน)

1. ถ้าคลื่นไส้ อาเจียนมาก จนกินอะไรไม่ได้แม้แต่ยา, มีอาการเดินเซ หรือเป็นอัมพาตร่วมด้วย, หรือมีอาการรุนแรงอื่น (เช่น ถ่ายอุจจาระดำ, เจ็บหน้าอกรุนแรง, ปวดท้องรุนแรง, ชีพจรเต้นเร็ว เป็นต้น) ควรรีบไปหาหมอ
2. ถ้าไม่มีอาการในข้อ 1 ให้ปฏิบัติดังนี้
   • นอนหรือนั่งอยู่ในท่าที่รู้สึกสบาย (ไม่มีอาการบ้านหมุน)
   • อย่าเคลื่อนไหวศีรษะหรือเปลี่ยนท่าในทิศทางที่ทำให้เกิดอาการ
   • ถ้าเป็นนานกว่า 1 นาที กิน ยาไดเมนไฮดริเนต 1 เม็ด แล้วนอนพักสัก 1-2 ชั่วโมง. ถ้ายังไม่ดีขึ้น กินซ้ำได้ทุก 4-6 ชั่วโมง
   • อาจให้กินยาหอม กินซ้ำได้ทุก 4-6 ชั่วโมง. ถ้าไม่ดีขึ้นใน 2-3 วัน หรือเป็นๆ หายๆ บ่อยๆ หรือมี อาการหูอื้อ แว่วเสียงดังในหูร่วมด้วย ควรไปหาหมอ

ถ้าเป็นบ้านหมุนจากการเปลี่ยนท่า (มักมีอาการครั้งละ 20-30 วินาที ไม่เกิน 1 นาที โดยไม่มีอาการผิดปกติอื่นๆ เป็นๆ หายๆ บ่อยๆ ควรบริหาร ศีรษะตามคำแนะนำของแพทย์

ข้อมูลอ้างอิง

https://www.doctor.or.th/doctorme/head/12599

https://th.wikipedia.org/wiki/อาการรู้สึกหมุน