บอระเพ็ด มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Heart Leaved Moonseed และมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Tinospora crispa (L.) Hook. f. & Thomson เป็นไม้เลื้อย ขึ้นตามป่าดิบแล้ง ใบเป็นรูปหัวใจตามชื่อภาษาอังกฤษ มีเถาเป็นไม้เปลือกแข็ง ยาวได้ถึง 15 เมตร เปลือกผิวขรุขระมีปุ่มกระจายไปทั่วคล้ายผิวดวงจันทร์และเป็นสีน้ำตาล พอลอกออกก็จะเห็นเนื้อในเป็นสีเหลืองอ่อน มีรสขม ซึ่งมีสรรพคุณและประโยชน์ดังต่อไปนี้
- แก้ไข้
บอระเพ็ดมีสรรพคุณสามารถแก้ไข้ได้ โดยให้นำเถาหรือต้นสดปริมาณ 30-40 กรัม มาตำแล้วนำไปต้มเพื่อคั้นเอาแต่นำมาดื่ม วันละ 2 ครั้ง ก่อนอาหารเช้าและเย็น หรือทุกครั้งที่มีอาการ ก็จะช่วยบรรเทาไข้ลงไปได้
- แก้ไอ ขับเสมหะ
เนื่องจากบอระเพ็ดมีฤทธิ์เย็น จึงช่วยบรรเทาอาการไอและคันคอได้ นอกจากนั้นผลของบอระเพ็ดยังมีสรรพคุณช่วยขับเสมหะที่เป็นเมือกให้ออกมาจากร่างกายได้อีกด้วย
- ลดระดับน้ำตาลในเลือด
จากผลการศึกษาพบว่าบอระเพ็ดช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ ซึ่งได้ทดลองกับผู้ป่วยที่มีภาวะลงพุง โดยให้รับประทานแคปซูลบอระเพ็ดวันละ 2 ครั้ง ขนาด 250 มิลลิกรัม ผลปรากฎว่าระดับน้ำตาลในเลือดลดลง
- ช่วยให้เจริญอาหาร
บอระเพ็ดมีฤทธิ์ช่วยแก้เบื่ออาหาร ทำให้รับประทานอาหารได้มากขึ้น ใครที่กำลังต้องการจะเพิ่มน้ำหนัก สามารถดื่มนำต้มบอระเพ็ดได้ โดยดื่มก่อนอาหารวันละ 2 ครั้ง ทั้งเช้าและเย็น ก็จะช่วยทำให้เจริญอาหารขึ้นได้
- บำรุงกำลัง
บอระเพ็ดสามารถนำมาทำเป็นยาบำรุงกำลัง ช่วยให้ร่างกายรู้สึกระปรี้กระเปร่าขึ้นได้ โดยการนำบอระเพ็ดมาต้มตามสูตรเดียวกับตอนใช้ลดไข้ แล้วนำมาดื่มระหว่างวันก็จะช่วยบำรุงกำลังได้ดี
- บำรุงหนังศีรษะ
บอระเพ็ดยังมีสรรพคุณช่วยบำรุงหนังศีรษะ ฆ่าเชื้อโรค เชื้อรา และเชื้อแบคทีเรียบนหนังศีรษะ ทำให้ผมดกดำเงางาม ลดการเกิดผมหงอก พร้อมบำรุงผมเสียแตกปลายให้กลับมาดีขึ้นได้ ปัจจุบันก็มีแชมพูที่มีส่วนผสมของบอระเพ็ดผลิตออกมาจำหน่ายด้วยเช่นกัน
- รักษาโรคผิวหนัง
ใบบอระเพ็ดมีสรรพคุณช่วยรักษาโรคผิวหนังได้ รวมทั้งอาการผดผื่นคันแดงแสบเป็นแผลก็สามารถรักษาได้เช่นกัน โดยนำใบมาตำให้ละเอียด แล้วพอกตามจุดที่คันหรือบริเวณที่เป็น
- รักษาแผลฟกช้ำและฝี
ใบบอระเพ็ดสามารถรักษาแผลฟกช้ำและฝีได้ โดยนำใบมาตำให้ละเอียด แล้วพอกบริเวณที่เป็น แผลฟกช้ำและฝีก็จะค่อย ๆ หายไป
- บำรุงผิวพรรณ
บอระเพ็ดช่วยกระตุ้นระบบการไหลเวียนของเลือดให้ทำงานได้ดียิ่งขึ้น จึงทำให้ผิวมีเลือดฝาดอมชมพูดูสุขภาพดี
แม้ว่าบอระเพ็ดจะมีสรรพคุณและประโยชน์อย่างมากมาย แต่การรับประทานติดต่อกันเป็นเวลานานประมาณ 8 สัปดาห์ขึ้นไป ก็เสี่ยงที่จะส่งผลต่อตับและไตได้ เพราะบอระเพ็ดจะไปเพิ่มค่าเอนไซม์ในตับให้สูงขึ้น อาจทำให้เกิดอาการตาเหลือง ตัวเย็น ชาตามปลายมือและเท้า นั่นคืออาการของตับผิดปกตินั่นเอง
